Als je in december langs de bakkerijen in Madrid loopt, zie je overal de roscón de reyes uitgestald. Dit typische zoete gebak wordt traditioneel gegeten tijdens Driekoningen, dat elk jaar op 6 januari wordt gevierd. Bij het eten ervan hoort een bijzondere traditie: in Spanje vieren ze Los Reyes Magos, oftewel Driekoningen. Een bezoek aan een bakkerij vlak bij Jardines de Lepanto leerde mij veel over deze Spaanse traditie.

Driekoningen

Driekoningen wordt elk jaar op 6 januari gevierd door zowel protestanten als katholieken. De feestdag herdenkt het bezoek van drie wijzen aan het pasgeboren kind Jezus in Bethlehem. De wijzen gingen op reis nadat ze een bijzondere ster aan de hemel zagen, die hen uiteindelijk de weg naar hem wees. In heel Spanje staat deze dag bekend als Los Reyes Magos of Día de Reyes. De drie koningen uit het bijbelverhaal heetten Balthasar, Melchior en Caspar. Als je over de kerstmarkt in Madrid loopt, zie je overal kleine beeldjes van deze koningen. Bijzonder is dat elke koning een ander uiterlijk heeft: Balthasar was van Aziatische komaf, Melchior van Europese afkomst en Caspar van Afrikaanse afkomst. Zij brachten elk een geschenk mee voor Jezus: mirre, goud en wierook. Hieruit is ook de Spaanse traditie van het geven van cadeautjes tijdens Día de Reyes ontstaan. Tijdens Los Reyes Magos mogen kinderen dan ook een cadeau vragen, net zoals Jezus ooit geschenken ontving van de drie wijzen.

‘Als de kinderen stout waren, kregen ze roet’

In Nederland schrijven kinderen brieven aan Sinterklaas waarin ze vertellen wat ze graag als cadeau willen krijgen. In Spanje schrijven kinderen ook brieven, maar dan aan de drie koningen. Ze mogen daarin alles vragen wat ze willen. “Als je als kind stout was, kreeg je roet,” vertelde een van de bakkers met wie ik hierover sprak.

Bij een andere bakkerij vlak bij Jardines de Lepanto sprak ik Diana, een bakker in een luxe zaak waar bij binnenkomst broden op sierlijke standaarden werden tentoongesteld. Omdat het december was, waren er allerlei verwijzingen naar de feestdagen te zien, waaronder ook naar Los Reyes Magos. Bij de ingang stond een rode, lange brievenbus met de letters SS.MM erop. Die afkorting verwijst naar “Sus Majestades”, Spaans voor “Hun Majesteiten”, wat slaat op de drie koningen.

Achter een glazen wand zag ik Roscón de Reyes en vroeg aan Diana wat het was. Zo leerde ik dat het een typische zoetigheid is in Spanje die tijdens Los Reyes Magos wordt gegeten. Het lijkt op een grote donut met een vulling van slagroom in het midden. Ze legde me uit dat deze zoetigheid soms op scholen wordt uitgedeeld tijdens deze feestdagen. Ook vertelde ze dat er kleine verrassingen in zitten. Dat zijn traditioneel kleine keramische of plastic beeldjes die te maken hebben met de geboorte van baby Jezus. Daarnaast zit er ook een boon in de vulling van de taart en wordt de taart gepresenteerd met een gouden kroon. Degene die in zijn of haar stukje taart een boon vindt, moet de Roscón de Reyes betalen, terwijl degene die het beeldje vindt de kroon mag opzetten en voor die dag de koning of koningin is.  

Een culturele uitwisseling

Om Diana een beeld te geven van hoe feestdagen in Nederland worden gevierd, vertelde ik haar over Sinterklaas en hoe dat verschilt van de Kerstman en van de manier waarop kerst in Nederland wordt gevierd. Ik vertelde haar ook over pepernoten, een typische zoetigheid die kinderen in Nederland eten tijdens het Sinterklaasfeest. De culturele uitwisseling ontstond spontaan en liet mooi zien dat, hoewel Nederland en Spanje niet ver van elkaar liggen, de tradities toch heel verschillend kunnen zijn. Het is net alsof je in een andere wereld stapt.